Akran zorbalığından çocuklarınızı koruyun
Akran zorbalığı hakkında ne kadar bilgiye sahipsiniz, çocuğunuz risk altına da mı
Rabia Yılmaz Çocuk ve Ergen Psikiyatristi
Zorbalık güç eşitliğinin olmadığı, süreklilik gösteren zarar verici veya rahatsız edici saldırgan davranışları tanımlamak üzere kullanılır. Akran zorbalığı, aynı yaş veya eş düzeydeki kişiler arasında geçer ve zorba kurbana göre daha güçlü bir konumdadır.
Zorbalık genel olarak 4 başlık altında toplanır:
• Fiziksel zorbalık (vurmak, tekme atmak, tırmalamak vb.),
• Sözel zorbalık (isim takmak, alay etmek, söylenti çıkarmak),
• Sosyal zorbalık (dışlama, görmezden gelme)
• Siber zorbalık (internet/mesaj yolu ile dedikodu yaymak).
Zorbalık döngüsünde temel olarak üç grup yer alır: Zorbaca davranış sergileyen, zorbaca
davranışlara maruz kalan ve izleyiciler. Zorba, kurbandan fiziksel ve psikolojik olarak daha
kuvvetli konumda olan ve zarar veren bireydir.
Zorbalığa maruz kalan ise zorbanın tekrarlı zarar verici davranışlarını yönelttiği bireydir. İzleyiciler ise zorbaca davranışların sergilendiği ortamdadır ancak davranışları durdurmak adına bir adım atmaz, olaya seyirci kalır.
Çocuğunuzun zorbalığa maruz kaldığını anlamak için ipuçları:
Birçok çocuk zorbalığa uğradığını anlamaz, bilse bile bunu ‘’Ben zorbalığa uğruyorum’’ şeklinde ifade edemez.
• Okula gitmek istemiyor ise (normal bir isteksizlikten daha fazla ısrarcı olması),
• Okul servisine binmemek için yol arıyor, hep sizin onu okula bırakmanızı istiyor ise
• Çocuğunuzun eşyalarının sıklıkla yok olduğunu veya zarar görmüş şekilde geri getirdiğini
görüyor iseniz,
• Okuldaki arkadaşlarından hiç bahsetmiyor ise,
• Okul dışı zamanlarda, okulda edindiği arkadaşlarıyla görüşmekten kaçınıyor ise,
• Kendi ile ilgili olumsuz ifadeleri varsa/arttıysa,
• Tam olarak açıklayamadığı yara veya izleri var ise,
• Normal düzeninde değişiklikler fark ettiyseniz (yemek yeme, uyku, oyun vb.),
• Duygu dalgalanmalarının normalden fazla olması (öfke patlamaları, ağlama krizleri vb.)
Yukarıdakiler sadece zorbalığa ait ipuçları değil, çocuğunuzun duygusal sıkıntıda olduğuna dair uyarılardır. Ancak çocuğunuzun zorbalığa uğruyor olma ihtimalini göz önünde bulundurmanız önemlidir.
Eğer çocuğunuz zorbalığa uğruyor ise:
• Onu anlamaya çalışın. Çocuğunuzun yaşadığı sıkıntıları, durumunu açık uçlu sorular (cevabı evet ya da hayır olmayan) sorarak ne hissettiğini anlamaya çalışın ve empatik olun.
• Çocuğunuzu suçlamayın. Çocuğunuzun zorbalığa uğruyor olmasının sebebi onun hatalı bir davranışı değildir. Onu suçlamanız çocuğunuzun daha da kırılmasına ve yaralanmasına, zorbalık yapan akranına karşı daha da güçsüz hissetmesine neden olabilir.
Çocuğunuza, onun dışında herhangi birinin de bu tür davranışlara maruz kalabileceğini
bunun kişisel bir sebebi olmadığını iletin.
• Yaşanılan durumu hafifsetmeyin. Çocuğunuzun zorbalık davranışlarına maruz kalması sosyal ilişkilerde yaşanan herhangi bir durum değildir. Çocuğunuza ‘’Aşırı hassas davranıyorsun” ’’Arkadaşlar arasında olur böyle şeyler” veya “geçer” gibi ifadeler kullanmayın.
• Ebeveynleri olarak hemen harekete geçmeyin. Çocuğunuzun zorbalık davranışlarına maruz kalması ebeveynleri olarak sizi öfkelendirip kaygılandırabilir. Ancak çocuğunuza ona
nasıl yardımcı olabileceğinizi sorun, birlikte çözüm arayın, bir strateji belirleyin ve ona rehberlik edin.
• Çocuğunuzun iyi olduğu ve onu mutlu eden bir alan keşfedin. Böylece çocuğunuz belli bir
ortamdaki sosyal ilişkilerinde güçlük çekmesine rağmen, iyi olduğu alandaki kişiler ile olumlu ilişkiler kurabilir.
• Çocuğunuza kişisel bir saldırı olduğunu düşünmeyin. Zorbalık uygulayan çocuklar karşısındakine belli bir sebep olmadan da saldırgan davranışlarda bulunur. Zorba,
kişiden çok ona saldırı sonucu en etkin tepkiyi (öfke, ağlama vb.) verebilecek kişi seçer.
Çocukların zorbalığa maruz kaldığını erken dönemde tespit etmek özgüven eksikliği, davranış problemleri, akademik problemler gibi pek çok psikolojik problemin yaşanmasının önlenmesinde son derece önemlidir.
Tarih: 19-02-2025
FACEBOOK YORUM